Door Steije Hofhuis

De Universiteit Twente zal vanaf 1 januari 2026 de cum laude-onderscheiding voor promoties niet langer gebruiken. Volgens de universiteit benadeelt de cum laude-titel, die wordt toegekend aan proefschriften van uitzonderlijke kwaliteit, immers vrouwelijke promovendi 'systematisch'.

'De meeste vrouwelijke studenten hebben liever een rijke man dan zelf een carrière na te streven'. Dat berichtte de SonntagsZeitung twee jaar geleden over een onderzoek van twee hoogleraren aan de Universiteit van Zürich. Het krantenartikel ontkende een wekenlange storm van verontwaardiging. Het onderzoek is ondertussen gepubliceerd in een prestigieus tijdschrift. De universiteit is altijd achter haar personeelsleden blijven staan.  

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) bracht recent een rapport uit: Academische vrijheid in Nederland: reactie op actuele bedreigingen. Uit dat rapport blijkt duidelijk dat de KNAW zich bewust is van de bedreiging van de academische vrijheid door woke, al is ze vrij voorzichtig in haar bewoordingen.  

Wouter Buikhuisen is niet meer. De voormalige hoogleraar criminologie aan onder andere de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Leiden overleed op 6 mei in Warmond. Buikhuisen was de man die de provo-beweging - een anarchistische protestbeweging - haar naam gaf. Maar hij werd vooral bekend om iets heel anders: de 'Affaire Buikhuisen'. Na een controversieel onderzoeksplan werd hij in de media belasterd en werden hij en zijn gezin zwaar bedreigd. Hij verloor zijn job aan de Universiteit Leiden, waarna hij naar Spanje vertrok en er een antiekhandel begon. Het verhaal van een canceling nog voor het woord bestond. 

In 2020 haalde de president van de Princeton-universiteit, Christopher Eisgruber, de krantenkoppen door de universiteit schuldig te verklaren aan 'systemisch racisme'. Hij bedoelde systemisch racisme tegen raciale minderheden, maar in werkelijkheid heeft Eisgrubers instelling het tegenovergestelde gedaan: systematisch gediscrimineerd tegen vermeende 'onderdrukkers', zoals blanken en mannen. 

Het bestuurspatroon van President Trump getuigt van een diepe minachting voor Grondwet en wet, burgerlijke vrijheden, de scheiding der machten en voor de klassieke beperkingen van de presidentiële zeggenschap in de Amerikaanse republiek. De door deze man uitgelokte aanval op het Capitool van 6 januari 2021 mislukte op de valreep, maar de veelheid van zijn illegale acties stellen de fameuze checks and balances van de Amerikaanse democratische rechtsstaat opnieuw flink op de proef.

Eerder schreven we dat de studentenvertegenwoordigers in Würzburg in opstand waren gekomen, omdat de faculteit Geschiedenis van de Julius Maximilians-Universiteit zo gezegd banden zou onderhouden met extreemrechtse kringen. In het oog van de storm stonden Peter Hoeres, de houder van de leerstoel Moderne Geschiedenis, maar vooral Benjamin Hasselhorn, een collega die sinds 2019 bij Hoeres werkt. 

Linkse studenten in Würzburg, Beieren, zijn in opstand gekomen. Ze zijn van mening dat de faculteit Geschiedenis van de prestigieuze Julius Maximilians-Universiteit van Würzburg deel uitmaakt van een netwerk van ‘nieuwrechts’. Volgens de studentenvertegenwoordigers onderhoudt de faculteit banden met openlijk extreemrechtse kringen en beïnvloeden die het onderwijs. Nog los van het feit dat de beschuldigingen hoogstwaarschijnlijk ongegrond zijn, bewijst het hele voorval nogmaals hoe weinig academische vrijheid er nog toe doet. 

Positief nieuws uit het Verenigd Koninkrijk: het Office for Students (OfS), de onafhankelijke regulator van het hoger onderwijs in Engeland, heeft de University of Sussex een boete van £ 585.000 opgelegd. Dat gebeurde nadat uit onderzoek was gebleken dat de bestuursdocumenten van de universiteit de vrijheid van meningsuiting en academische vrijheid niet beschermden en dat er tekortkomingen waren in de management- en bestuursprocessen van de universiteit. Het OfS startte zijn onderzoek na de protesten die opriepen tot het ontslag van professor Kathleen Stock.

In Frankrijk heeft het topinstituut Sciences Po een standpunt opgesteld over haar 'institutionele positionering'. De instelling hanteert daarbij een algemeen principe van 'institutionele reserve'. Daarmee streeft ze naar een evenwicht tussen pluralisme en het innemen van standpunten over cruciale maatschappelijke kwesties. Dit principe verschilt van neutraliteit en houdt niet in dat de instelling zich terugtrekt uit alle publieke debatten.

Als de regering-Trump een aanval inzet op de wetenschap, hebben academici dat deels aan zichzelf te danken. Dat zegt sociaalpsycholoog Lee Jussim op zijn substack Unsafe Science. Jussim is bekend van zijn onderzoek naar wetenschappelijke integriteit en politieke bias in de wetenschap. We hebben jullie gewaarschuwd, schrijft hij aan zijn collega’s. Dissidente progressieve academici luiden al ruim 30 jaar de alarmbel: de academische wereld moet stoppen met (links) activisme te omarmen, want je kunt een sterke tegenreactie verwachten. Niemand luisterde. De politisering van de wetenschap ging gewoon door. Nu neemt Trump wraak.