Eind september. Dat is elk jaar de herinnering aan de zomer, maar ook intellectuele brandstof, want ieder jaar weer laten onze rectoren, de CEO’s van onze grootste intellectuele bedrijven, hun licht schijnen op allerlei samenlevingsproblemen.
Nu academiejaar 2024-2025 voor de deur staat, mocht het personeel van de Universiteit Antwerpen weer een uitnodiging ontvangen om een opleiding 'Inclusief denken en handelen' te volgen. 'Diversiteit is een evidentie. Ermee omgaan of eraan tegemoetkomen, is dat niet altijd. In de opleiding 'Inclusief denken en handelen' leer je de samenleving van vandaag te lezen en waarde hechten aan ieders stem', lezen we in de beschrijving. Daar is uiteraard niets mis mee, integendeel. Al hebben we wat onze bedenkingen bij wat de concrete invulling van deze studiedag zal zijn.
Het bestuurscollege van de Universiteit Antwerpen heeft beslist om een lopend onderzoeksproject met de Israëlische Hebrew University of Jerusalem verder te zetten, ondanks negatief advies van de Ethische Commissie voor Misuse, Human Rights & Security (MiHRS) van de universiteit. De pro-Palestijnse studenten die de campus eerder bezetten, plannen nieuwe acties.
Het academiejaar 2023-2024 loopt stilaan ten einde. Met het nieuwe academiejaar 2024-2025 in zicht maakte Hypatia een memorandum over de academische vrijheid op. Dit memorandum werd door de kernleden Astrid Elbers en Boudewijn Bouckaert op 28 juni alvast voorgelegd aan Geert Bourgeois, voorzitter van de raad van bestuur van de Universiteit Gent.
Nog geen week na het oordeel van de rechtbank van eerste aanleg dat de ontruiming van de Gentse universiteitslokalen ongegrond was, oordeelde het hof van beroep van Gent op 13 juni dat er toch ontruimd mocht worden. Rond 20.30 uur gaf de deurwaarder een officieel bevel tot ontruiming. De ongeveer 40 actievoerders die op dat moment nog aanwezig waren in het gebouw, kregen 12 uur de tijd - ongeveer tot 14 juni 8.30 dus - om vrijwillig te vertrekken. Rond 5.30 uur hebben de laatste actievoerders het gebouw verlaten. Er hing hen een dwangsom van 250 euro per dag boven het hoofd, als ze dat niet hadden gedaan.
Sinds 6 mei bezetten een aantal personen, studenten maar ook buitenstaanders, de hall van het Universiteitsforum (UFO) van de Gentse universiteit. De bezetters hebben zich stevig genesteld in het gebouw door het opstellen van tentjes waar zij de nacht doorbrengen, door het opbouwen van een houten staketsel waarop allerlei pro-Palestijnse en anti-Israëlische leuzen staan en door het inrichten van een naar Mekka gerichte gebedsruimte. In hun tweetalige Engels-Arabische pancarten en pamfletten eisen zij het verbreken van alle banden met Israëlische academische instellingen en bedrijven en een doorgedreven klimaatbeleid vanwege de universiteit. De bezetters haalden hun slag thuis, want op 31 mei besloot de raad van bestuur van Gent alle banden met Israëlische instellingen te verbreken. Ook met degenen die niet betrokken zijn bij de oorlogsvoering. Voordien was reeds een dialoog opgestart met de bezetters, eerst door de rector zelf, nadien door Imam Benhaddou. De rector had gehoopt dat na de volledige inwilliging van hun eisen de bezetters zouden vertrekken, maar nee dus. De bezetters formuleerden nieuwe eisen zoals het verbreken van alle contracten met Israëlische bedrijven en vage klimaateisen.
De Britse organisatie Academics For Academic Freedom (AFAF) riep eind vorig jaar 20 mei uit tot de Internationale Dag van de Academische Vrijheid. Dit jaar vieren we deze dag dus voor de eerste keer. Waarom de keuze voor 20 mei? Dat was de geboortedag van de Engelse filosoof en econoom John Stuart Mill (20 mei 1806 - 8 mei 1873). Mill is vandaag vooral nog bekend om onder andere zijn invloedrijke werk On Liberty (1859).
Sinds het academiejaar 2014-2015 wordt in Vlaanderen de Master in Gender en Diversiteit aangeboden, een gemeenschappelijk initiatief van de vijf Vlaamse universiteiten. De opleiding ligt in de lijn van de talloze Studies die in de Verenigde Staten al ongeveer veertig jaar als paddenstoelen uit de grond rijzen: Gender Studies, Ethnic Studies, Gay Studies, Fat Studies, Animal Studies, Critical White Studies etc. Bij ons zijn ze de laatste jaren aan een opmars bezig. Onder andere filosofe Nadia Geerts bespreekt dit fenomeen in haar recente boek Woke ! La tyrannie victimaire. Dergelijke studiegebieden focussen vaak op minderheden of groepen die zich gediscrimineerd voelen. Dat maakt ze natuurlijk op zich niet onwetenschappelijk of oninteressant. Degelijke analyses van mechanismen van structurele achterstelling bijvoorbeeld, kunnen ons heel wat leren over hoe de wereld in elkaar zit.
Onlangs kwam het Vlaams Belang met zijn veertig pagina’s tellende brochure Cultuurstrijd naar buiten. Daarin wordt het fenomeen woke op de korrel genomen. De brochure gaat onder andere in op de geschiedenis van woke, op de verschillende vormen van woke en op de domeinen waar woke zich manifesteert, zoals het onderwijs, de media en de industrie.
Voormalig journaliste en bestuurder Mia Doornaert, vandaag columniste bij De Standaard, nam op zaterdag 23 maart de Prijs voor de Vrijheid 2024 in ontvangst van denktank Libera! Mia Doornaert kreeg de prijs onder andere omdat zij 'onverschrokken en wars van de waan van de dag altijd de kant is blijven kiezen van de rede en de normaliteit', aldus Libera! Hypatia draagt Doornaert vooral een warm hart toe, wegens haar niet-aflatende strijd tegen woke.
Benieuwd naar wat de Franse sociologe Nathalie Heinich verteld heeft op het Hypatia-symposium Academic Freedom in Crisis? Hieronder vindt u haar volledige presentatie.
Positief nieuws: onlangs verscheen de EP Academic Freedom Monitor 2023. België staat op een zeer verdienstelijke tweede plaats, na Tsjechië. Net zoals vorig jaar, maakt het dus nog steeds deel uit van de top. Ons buurland Nederland daarentegen, zakt steeds verder weg en bungelt onderaan, op de 24ste plaats.
